معرفی
كتابخانه ملی ایران از ابتدای تاسیس در سال 1316 شمسی ضمن جمع آوری منابع مختلف، به گردآوری كتاب های ایران شناسی هم همت گماشت.
ایران شناسی شاخه ای از مطالعات شرق شناسی است که به دو شاخه ایران قبل از اسلام و بعد از اسلام تقسیم می شود. اساس شكل گیری آشنایی ایرانیان با آثار ایران شناسان غربی و گردآوری نوشته های آنان در اواسط عصر قاجاریه و در عهد ناصرالدین شاه آغاز شد. اندک ایرانیانی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته بودند یا در ایران با زبان های خارجی و عموما" فرانسه آشنایی داشتند اقدام به تهیه برخی از این آثار نمودند و سپس کتابخانه دار الفنون و نیز کتابخانه سلطنتی برخی از این کتب را خریداری نمودند.
تا مدت ها این گونه کتب بیشتر در کتابخانه های شخصی محققان ایرانی یافت می شد تا این که نخستین بار با تاسیس کتابخانه ملی در سال 1316ه.ش قانونا" این وظیفه به یک نهاد رسمی کشور واگذار شد .
مجموعه اولیه کتابخانه ملی عبارت بود از کتب اهدائی ایران شناسان غربی؛ کتابخانه دار الفنون؛ کتابخانه معارف؛ کتابخانه سلطنتی؛ کتابخانه بانک استقراضی روس که کتاب های بسیار خوبی به زبان های آلمانی و فرانسه داشت و چندی بعد کتاب های آلمانی که هیتلر به دولت ایران هدیه کرده بود نیز به این مجموعه اضافه گردید .
در سال 1341 و در زمان ریاست آقای ایرج افشار در کتابخانه ملی کلیه کتب ایران شناسی از میان کتب خارجی جدا گردید و بدین ترتیب برای اولین باربخش ایران شناسی در کتابخانه ملی راه اندازی شد .
پس از انقلاب چند مجموعه از جمله کتابخانه پهلوی و مجموعه دکتر فخرالدین شادمان نیز به کتابخانه ملی منتقل و اهدا شد. در سال 1369 طبق اساسنامه جدید مصوب مجلس شورای اسلامی مرکز مطالعات ایران شناسی و اسلام شناسی رسما" تاسیس گردید و سپس همزمان با افتتاح ساختمان جدید کتابخانه ملی در سال 1383بخش ایران شناسی و اسلام شناسی نیز گشایش یافت.
مجموعه
منابع موجود در بخش ایران شناسی شامل كتاب؛ نشریه و پایان نامه های دانشگاه های خارج از كشور است. اساس منابع در این بخش بر چهار زبان اصلی آلمانی؛ انگلیسی؛ فرانسوی و روسی قرار دارد. علاوه بر آن منابعی نیز به زبان های گوناگون از جمله: هندی؛ اسپانیایی؛ ایتالیایی؛ زبان های كشورهای اروپای شرقی چون لهستانی؛ رومانیایی؛ مجاری؛ اسکاندیناوی و ترکی نیز در این مرکز نگهداری می شود.
تعداد کتاب های موجود در ایران شناسی در حال حاضر بیش از 65000 نسخه و به زبان های مختلف می باشد كه از ارزشمند ترین این كتب می توان به سفر نامه ها اشاره نمود که تعداد آن ها در حدود 400 عنوان است.
از دیگر منابع ارزشمندی که طی سال های اخیر به مجموعه ایران شناسی افزوده شده می توان از پایان نامه های دانشجویان دکتری خارج از کشور با موضوع ایران و اسلام نام برد که در حال حاضر تعداد آن ها بیش از 2500 عنوان می باشد.
نشریات ایران شناسی و اسلام شناسی شامل مجلات و روزنامه های معتبر خارجی است و در حال حاضر تعداد آنها بیش از 6000 مجلد است.