یكی از وظایف كتابخانه‌های ملی در تمامی كشورها، گردآوری، سازماندهی، پژوهش، ذخیره و بازیابی اطلاعات از مجموعه آثاری است كه درباره آن كشور منتشر شده و وجه ملی دارند. 

طبق بند 2 ماده 3 اساسنامه سازمان اسناد و كتابخانه ملی ج.ا.ا.، این مركز به عنوان متولی حفاظت از میراث مكتوب و غیرمكتوب كشور در حوزه ایران و اسلام و انقلاب اسلامی، علاوه بر جمع‌آوری و نگه‌داری از منابع تولید شده (اعم از تألیف و ترجمه و جز آن) در داخل و خارج كشور، به زبان‌های مختلف، وظیفه اطلاع‌رسانی و تسهیل راه‌های دستیابی به دانش و اطلاعات منابع را نیز بر عهده دارد. 

یكی از گروه‌های پژوهشی سازمان كه در راستای تحقق این اهداف و كمك به پژوهشگران در انجام تحقیقات بنیادی، و نیز انجام پژوهش‌های کاربردی و ملی در حوزه مطالعات ایرانی و اسلامی و تولید آثار پژوهشی در این حوزه ایفای نقش می‌كند، گروه پژوهش‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی از گروه‌های زیرمجموعه اداره‌كل پژوهش کتابداری و آموزش است که در میانه دهه 1380 تأسیس و از آن زمان تا کنون به فعالیت در حوزه‌های مورد اشاره مشغول است. 

بعضی از مهم‌ترین اولویت‌های پژوهشی این گروه عبارتند از: 

• فلسفه و مبانی نظری ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• بررسی جریان‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• مرزهای سیاسی و ایران‌شناسی فرهنگی 

• تدوین خط‌مشی مكتوب مجموعه‌سازی منابع (چاپی و الكترونیكی) ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• آسیب‌شناسی فرآیندهای مجموعه‌سازی منابع (چاپی و الكترونیكی) ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• معرفی منابع كتابی منتشره در دنیا در سه حوزه ایران، اسلام و انقلاب اسلامی 

• معرفی منابع غیركتابی (اعم از عكس، پایان‌نامه، نقشه و مانند آن) در سه حوزه ایران و اسلام و انقلاب اسلامی 

• معرفی ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان 

• معرفی مراكز ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی دنیا 

• معرفی مجموعه‌های رقمی منتشره در حوزه‌های ایران، اسلام و انقلاب اسلامی 

بعضی از موضوعات پژوهشی پیشنهادی در حوزه‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی به شرح زیر است: 

• تاریخ و تحولات شرق‌شناسی 

• فلسفه، مبانی نظری و چارچوب‌های مفهومی ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• تحلیل تاریخ جریان‌ها و مكاتب ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی از آغاز تا کنون 

• ایران‌شناسی: ایران پیش از اسلام، ایران پس از اسلام 

• مقایسه فعالیت‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی در کشورهای مختلف 

• ترجمه،‌ تصحیح، تحقیق و پژوهش درباره سفرنامه‌های مربوط به ایران  

• نقش زبان فارسی و میزان تأثیرآن در فعالیت‌های ایران‌شناسی 

• معرفی و نقد و تحلیل دیدگاه‌ها و آثار ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان خارجی و فعالان حوزه مطالعات انقلاب اسلامی (از دو منظر ایران‌شناسی و كتابداری) 

• تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی دنیا 

• بررسی تاریخی و تطبیقی مراكز ایران‌شناسی در جهان 

• ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی در آینه اسناد 

• مکاتب شرق‌شناسی در جهان 

• نقد و بررسی آثار مستشرقان در مورد ایران و اسلام 

• ایران فرهنگی در کشورهای مختلف جهان 

• جریان‌شناسی در مباحث ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• تأثیر حوادث دهه‌های اخیر خاورمیانه بر مقوله‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی 

• تأثیر مسائل سیاسی، جغرافیایی، و فرهنگی در فعالیت‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی با رویكردی بر وظایف سازمان اسناد و كتابخانه ملی ج.ا.ا. و آسیب‌شناسی وضعیت كنونی 

• جریان‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• بررسی تطبیقی موضوعات ایران‌شناسی در مقاطع ایران باستان، ایران پس از اسلام تا دوران صفویه، ایران عصر صفوی تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن 

• تهیه و تدوین كتاب‌شناسی سلسله‌های تاریخی در قلمرو زبان فارسی، نظیر هند، اوراسیا، افغانستان و پاكستان 

• تهیه و تدوین كتاب‌شناسی موضوعات ایران‌شناسی در كشورهای بالتیك، كشورهای اسكاندیناوی، جهان عرب، هلند، آلمان، فرانسه، لهستان، ایتالیا، ژاپن، چین، آمریكا 

• بررسی آثار تصویری، عکاسی و عکاسان (داخلی و خارجی) دوران پهلوی اول، پهلوی دوم، دوران انقلاب اسلامی ایران 

• آسیب‌شناسی و تأثیر رخدادهای اخیر خاورمیانه بر آثار نفیس مکتوب و غیرمکتوب تمدن‌های کهن منطقه 

• مجموعه تصاویر مربوط به ایران (اعم از تصویر، عکس، نقاشی، نقشه، و مانند آن) در بایگانی‌های خارج از کشور در مقاطع مختلف 

• بررسی تطبیقی زبان‌های ایرانی (از منظر جامعه‌شناسی زبان و زبان‌شناسی اجتماعی، مردم‌شناسی زبان، و مقوله زبان و فرهنگ) 

• موانع تجزیه‌ فرهنگی از منظر زبان‌شناسی 

• بررسی تطبیقی و تاریخی زن مسلمان در آینه‌ آثار مرجع مسلمانان 

• بررسی تطبیقی مطالعات قرآنی 

• تحلیل محتوای متون با ارزش قدیم و جدید ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی خارجی در زمینه‌های مختلف 

• بررسی و تحلیل محتوای نشریات معتبر ایران‌شناسی داخلی و خارجی (از منظر ایران‌شناسی و كتابداری) 

• فرهنگ، عقاید، اساطیر، آداب و رسوم، تمدن، هنر، ادیان، و زبان‌های ایران در متون سفرنامه‌ای 

• بررسی مطالعات ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی در آثار دایره المعارفی و دانش‌نامه‌ای (دایره المعارف اسلام، دانش‌نامه ایرانیكا و ...) 

• تشكیل بانك‌های اطلاعاتی منابع كتابی و غیركتابی در حوزه‌های ایران، اسلام و انقلاب اسلامی (از طریق شناسایی منابع کتابی و غیرکتابی (مقاله، پایان نامه، نقشه، و عکس، و مانند آن)، تولید شده در داخل یا خارج از کشور و تدوین یا معرفی منابع مرجع مانند واژه‌نامه، اصطلاح‌نامه، دانش‌نامه، دایره المعارف، سال‌شمار، روزشمار، چكیده‌نامه، نمایه، كتاب‌شناسی، فهرستگان و ...) 

• معرفی و چكیده‌نویسی منابع اعم از مقاله‌ها، كتاب‌ها، و پایان‌نامه‌های موجود در كتابخانه ملی جهت تسهیل تحقیقات پژوهشگران 

• معرفی منابع موجود در سایر كتابخانه‌های داخل و خارج مرتبط با حوزه‌های ایران، اسلام و انقلاب اسلامی 

• شناسایی و معرفی منابع ارزشمند در حوزه‌های ایران و اسلام منتشر شده در داخل و خارج از كشور 

• تشكیل بانك اطلاعاتی مراكز مهم ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی جهان 

• شناسایی و معرفی مراكز داخلی و خارجی فعال در حوزه‌های ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و انقلاب اسلامی و برقراری ارتباط با مراكز ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی داخل و خارج از كشور با هدف تبادل اطلاعات و انجام پژوهش‌های مشترك 

• تشكیل بانك اطلاعاتی شخصیت‌های ایران‌شناس و اسلام‌شناس دنیا 

• شناسایی و معرفی پژوهشگران داخلی و خارجی فعال در حوزه‌های ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و انقلاب اسلامی 

• برقراری ارتباط با پژوهشگران و متخصصان ایران‌شناس و اسلام‌شناس با رویکرد همكاری‌های پژوهشی 

• مشارکت و همكاری در انجام طرح‌ها و پروژه‌های مشترك ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی با مشارکت محققان داخلی و خارجی 

• پیشنهاد و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی در حوزه‌های ایران، اسلام و انقلاب اسلامی 

• همکاری در تدوین و نشر نشریات تخصصی در زمینه‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• تدوین دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های تخصصی 

• برگزاری نشست‌های علمی و تخصصی 

• برگزاری کارگاه‌های عملی 

• برگزاری همایش‌های ملی و بین المللی در حوزه‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی 

• برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی با هدف معرفی فرهنگ و تمدن ایران و اسلام 

فهرست طرح‌های پژوهشی گروه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی از سال 1390

برگزاری نمایشگاه یكی از راه های معرفی هر چه بهتر و موثرتر، فرهنگ و تمدن ایران و اسلام  به محققان و علاقه مندان خواهد بود. تا كنون چندین نمایشگاه توسط گروه پژوهش های اسلام شناسی و ایران شناسی برگزار گردیده است.

• فلز نگاره های قرآنی (آذر1394)

• گذری بر سفرنامه های اروپاییان درباره ایران در دوره ایلخانان تا پایان زندیه (بهمن 1394)     

• جلوه هایی از محرم در منابع قاجاری (آذر 1395)

• تولد یک انقلاب: انقلاب اسلامی در آینه رسانه‌های غیر ایرانی (بهمن 1399)

• گزیده ای از آثار انقلاب اسلامی در آینه مطالعات ایرانشناسی در غرب (1979-2020م.) (بهمن 1399)

• مناظری از شهرهای ایران در سفرنامه های اروپاییان در دوره صفویه و زندیه (اسفند 1399)

پژوهشگران می توانند در صورت تمايل با ارائه پوروپوزال طرح تحقيقاتی خود در هر يك از حوزه های ايران، اسلام و انقلاب اسلامی با گروه پژوهش های اسلام شناسی و ايران شناسی سازمان همكاری نمايند.

بديهی است كه تصويب و اجرائی شدن طرح ها منوط به رای نهائی شورای پژوهشی سازمان خواهد بود.

تلفن تماس: 81622296-021