از دو دهه گذشته جهان در حال تحول از فضای آنالوگ به دیجیتال است و در این فضای پرتلاطم، با توجه به حجم روزافزون داده‌ها در زمینه‌های مختلف، با چالش‌ها، تهدیدها، فرصت‌ها مزیت‍‌های فراوان و غیرقابل انتظاری مواجه شده است. 
کتابداران، متخصصان اطلاعات و مدیران کتابخانه‌های پیشرو، سال‌هاست که در دوراهی انتخاب ادامۀ خدمات "سنتی" یا تلاش برای رویارویی با تحولات نوین، راه دوم را برگزیده‌اند. در حال حاضر نیز، بیش از گذشته وجود داده‌ها و کلان داده‌ها در کنار پیدایش فناوری‌ها و ابزارهای مهار آنها، کارکرد‌های جدیدی را برای کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی ایجاد کرده است. 

در این میان، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با هدف مطالعه و پژوهش در زمینۀ علوم داده و کسب آخرین دستآوردهای علمی، و شناخت آخرین ابزارها و فناوری‌های مرتبط و نیز در راستای ایفای نقش رهبری خود، گروه پژوهشی علوم داده و هوش مصنوعی را راه‌اندازی کرده است. 
این گروه تلاش دارد، با استفاده از توانایی علمی اعضای شورای تخصصی گروه و نیز پژوهشگران درون و بیرون سازمان، پژوهش‌های کاربردی را در زمینه به‌کارگیری علوم داده و هوش مصنوعی به انجام برساند.‌ بی‌گمان، محصول این پژوهش‌ها سازمان را در انجام وظایف اصلی خود (گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات) برای ارائۀ آخرین الگوها و استانداردهای  کتابخانه‌ای در سطح کشور یاری خواهد کرد.

از جمله وظایف گروه علوم داده، اطلاعات و هوش مصنوعی در جهت نیل به اهداف تحقیقاتی مندرج در اساسنامه كتابخانه ملی عبارت است از:

- حمایت از انجام پژوهش‌های مرتبط با مباحث و موضوعات گروه مانند:

• کاربرد رباتیک در کتابخانه‌ها و آرشیوها

• داده‌های باز

• سواد داده‌ها

• حفاظت دیجیتال داده‌ها 

• سیاستگذاری داده

• استراتژی داده

• مدیریت داده  و فراداده‌ها (گردآوری، پردازش، و تحویل داده) 

• خدمات داده‌های پژوهشی

• پردازش خودکار متن و تصویر 

• مصورسازی داده

• پردازش زبان طبیعی فارسی

• کلان داده‌ها

• داده‌های پیوندی

• تحلیل داده‌ها

• حاکمیت داده‌ها 

• کیفیت داده‌ها

• وب معنایی و هستی‌شناسی

• تمیز کردن داده‌ها

• داده‌کاوی، متن‌کاوی و کشف دانش

• رایانش ابری

• اینترنت اشیا

• تعامل انسان و رایانه

• مباحث مرتبط با مهارت‌های علوم داده و متخصصان اطلاعات

- پژوهش پیرامون كتابخانه‌های دیجیتالی با توجه به آخرین دستاوردهای فناوری؛

- پژوهش درباره تعیین ریخت‌شناسی مناسب و پروتكل‌های لازم برای تبادل اطلاعات برخط؛

- پژوهش برای ارتقای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نظام‌های موجود بر اساس فناوری‌های روز؛ 

- تعامل و مشارکت با مراکز نوآوری و کسب و کارهای داده‌محور و ارتباط با مجموعه‌های استارتاپی؛

- ارتباط با سایر گروه‌های پژوهشی و آموزشی در داخل و خارج از سازمان؛ 

- هدایت، مشاوره و داوری پژوهش‌ها در قالب طرح‌، مقاله، پایان‌نامه و ... مرتبط با گروه؛

- دعوت از متخصصان و مجریان طرح‌های پژوهشی (داخلی و خارجی) در قالب برگزاری کارگاه، نشست و...؛  

- مشاوره‌های علمی و پژوهشی در زمینه‌های مرتبط؛ 

- برنامه‌ریزی برای ارتقای علمی منابع انسانی در سطح گروه و سازمان از طریق آموزش‌های تخصصی در زمینه پژوهش و موضوعات مرتبط؛

- همكاری در انجام پژوهش‌های مشترك با دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به منظور تبادل تجربیات پژوهشی، در چارچوب قوانین و مصوبات سازمان

- همکاری در پژوهش‌های بین‌المللی مرتبط؛

- هدایت و حمایت از پایان‌نامه‌های كارشناسی‌ارشد و دكتری، در چارچوب قوانین و مصوبات سازمان؛

- شركت در مجامع علمی و بین‌المللی مانند: ایفلا، فید و جز آن و ارائه گزارشهای جامع به مسئولان و 

- ترجمه آثار ارزشمند علمی مرتبط با گروه و مطابق با اهداف سازمانی؛

پژوهش در زمینه پردازش زبان طبیعی فارسی و کاربرد هوش مصنوعی و علوم داده در راستای پیشبرد فعالیت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از اولویت‌های نخست گروه علوم داده و هوش مصنوعی است. 

برای مشاهده اولویت‌های پژوهشی سازمان اینجا را ببینید.

طرح‌های پژوهشی مصوب و در حال انجام و در دست بررسی زیر نظر گروه علوم داده و هوش مصنوعی در جدول زیر آمده‌اند:

دکتر داوود آقارفیعی: عضو گروه و عضو شورای تخصصی گروه

آقای علیرضا انتهایی: عضو شورای تخصصی گروه

دکتر اعظم نجفقلی‌نژاد: عضو گروه و عضو شورای تخصصی گروه

دکتر محمدحسین واقف‌زاده: عضو شورای تخصصی گروه

دکتر سودابه نوذری: رئیس و دبیر شورای تخصصی گروه

- علم داده در عصر تحول دیجیتال

https://b2n.ir/b19523 

- بیگ دیتا (داده‌های کلان) در عصر دیجیتال

https://b2n.ir/p72033 

نشانی پستی:
 تهران، بزرگراه حقانی (غرب به شرق)، بعد از ایستگاه مترو، بلوار كتابخانه ملی، درب شرقی، طبقه مثبت 1، اداره كل پژوهش و آموزش، گروه علوم داده و هوش مصنوعی

كدپستی: 14111-15376
صندوق پستی: 3693/15875

پست الكترونیكی:
infotechre@nlai.ir
 
رئیس گروه:
تلفن: 81623320 -021

پست الكترونیكی:
s-Nozari@nlai.ir
nozari.sudabeh@gmail.com