علم باز؛ گامی برای ترویج پژوهش‌های کاربردی و دسترسی آزاد
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این مراسم محبوبه قربانی، دبیر علمی جشنواره، در گزارشی جامع از روند برگزاری این رویداد، از افزایش ۲۱ درصدی مشارکت پژوهشگران نسبت به سال گذشته خبر داد و محور ویژه امسال، 'علم باز'، را گامی بلند در جهت ترویج دسترسی آزاد به داده‌ها و منابع علمی عنوان کرد.
قربانی در سخنرانی خود با اشاره به تاریخچه برگزاری این جشنواره که از سال ۱۳۸۹، آغاز به کار کرده است، گفت:جشنواره پژوهش و فناوری با هدف کشف استعدادهای پژوهشی، ایجاد انگیزه در میان پژوهشگران و شناسایی آثاری که می‌توانند مسائل کلیدی سازمان را حل کنند، شکل گرفته است. مضمون ویژه جشنواره امسال، علم باز، به‌عنوان رویکردی جهانی شامل پژوهش باز، داوری باز، داده‌های باز و منابع آموزشی باز و به ویژه دسترسی آزاد انتخاب شد. این انتخاب با تأکید بر مأموریت سازمان در فراهم کردن حداکثر دسترسی به منابع علمی با حداقل محدودیت‌ها صورت گرفت.
وی در ادامه، فرآیند دریافت و داوری آثار را تشریح کرد و افزود: فراخوان ارسال آثار از مهرماه آغاز شد و پژوهشگران در قالب‌هایی همچون کتاب، پایان‌نامه، رساله دکتری، طرح پژوهشی و ایده‌های فناورانه و پوستر آثار خود را ارائه کردند. امسال، ۱۵۶ اثر دریافت شد که پس از غربالگری اولیه، در یک فرآیند داوری دقیق بررسی شدند. برای هر اثر، دو داور تعیین شد و در صورت وجود اختلاف بیش از ۲۰ امتیاز میان نظرات داوران، اثر به داور سوم ارجاع داده شد. در نهایت، آثار برتر در سه سطح برگزیده اول، دوم و شایسته تقدیر معرفی شدند.
دبیر علمی جشنواره، درباره تنوع محتوایی آثار جشنواره اظهار داشت: امسال بیشترین مشارکت در محورهای «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» و «تاریخ معاصر» بود، اما آثار ارزشمندی نیز در حوزه‌های حفاظت منابع، علوم آرشیوی، ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و نسخه‌شناسی و نسخه پژوهی دریافت شد. این تنوع موضوعی، جشنواره را به بستری برای شناسایی و حمایت از پژوهش‌های کاربردی و نوآورانه تبدیل کرده است.
قربانی همچنین از تلاش برای بهبود مستمر فرآیندهای اجرایی و علمی جشنواره سخن گفت و افزود: این جشنواره حاصل تلاش جمعی اعضای شورای سیاست‌گذاری، معاونت‌ها، پژوهشگران و اساتید برجسته‌ای است که در کمیته علمی و کارگروههای تخصصی جشنواره حضور داشتند. امسال از نظرات ۲۱۰ داور، شامل ۷۸ داور از داخل سازمان و 132 داور خارج از این سازمان، استفاده کردیم و سعی شد تنوع علمی و سازمانی در انتخاب داوران به‌طور کامل رعایت شود. همچنین، در فرآیند ارزیابی ایده‌های فناورانه و انتخاب پژوهشگران برگزیده از کارگروههای تخصصی بهره گرفتیم.
وی در پایان ضمن قدردانی از همه مشارکت‌کنندگان و حامیان جشنواره، ابراز امیدواری کرد که این رویداد علمی در سال‌های آینده شاهد رشد کیفی و کمی بیشتری باشد: هدف ما ارتقای فرهنگ پژوهش و بهره‌مندی از ظرفیت‌های علمی برای پیشبرد مأموریت‌های سازمان است. جشنواره پژوهش و فناوری، فرصتی استثنایی برای تجلیل از پژوهشگران و فراهم آوردن بستری برای تعاملات علمی و نوآوری‌های پژوهشی محسوب می‌شود.