قرآن و برهان و عرفان در اندیشه و آثار علامه طباطبائی(ره)

به مناسبت سی و پنجمین سالروز درگذشت علامه طباطبایی عارف، مفسر و فیلسوف برجسته ایران، نشست تخصصی با عنوان «قرآن و برهان و عرفان در اندیشه و آثار علامه طباطبایی» با سخنرانی دکتر سید حجت الحق حسینی توسط گروه پژوهش های اسلام شناسی و ایران شناسی در تاریخ 95/8/26 در اندیشگاه فرهنگی برگزار شد.

این نشست با بیان مقدمه ای در باب جایگاه و اهمیت علامه طباطبایی در حوزه مطالعات قرآنی و اسلامی از سوی دكتر رضا خانی پور آغاز شد و سپس دكتر حسینی طی چهار بخش 1. کلیات زندگی، استادان و شاگردان، شرایط تحصیل و تحقیق علوم معرفتی و دینی، و آثار مکتوب 2. قرآن و علوم قرآنی 3. فلسفه و روش های برهانی و 4. عرفان و سلوک معرفتی علامه طباطبایی به صحبت درباره زندگی و آثار علامه پرداخت.

وی درضمن مباحث خود با اشاره به زندگینامه علامه گفت كه ایشان از خاندان سادات قاضی طباطبایی آذربایجان بوده و در شهرهای تبریز و نجف تحصیل کرد. علوم ریاضی را نزد آیت الله سید ابوالقاسم خوانساری، فلسفه و علوم عقلی را نزد آیت الله سید حسین بادکوبه ای، فقه و اصول را نزد محمد حسین غروی اصفهانی و محمدحسین نائینی، و عرفان را نزد سید علی قاضی و شیخ مرتضی طالقانی آموخت در عنفوان جوانی به درجه اجتهاد رسید.

حسینی سپس افزود: علامه طباطبایی پس از بازگشت به ایران 10 سال در تبریز اقامت داشت و سپس در فروردین 1325 به شهر قم مهاجرت کرد. در این دوران کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» را به روش تفسیر قرآن به قرآن طی حدود 20 سال به انجام رساند. همچنین كتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» از آثار مهم طباطبایی در فلسفه تطبیقی است كه با حواشی و پاورقی های استاد مرتضی مطهری چاپ شده است. نظریه استخدام، تدوین و تحلیل علوم اعتباری، و بیانی نو در برهان صدیقین از دیگر آرای ابتکاری علامه طباطبایی در حوزه فلسفه به شمار می روند.

حسینی در بخش پایانی سخنرانی خود به بازگویی شیوه سلوک و معرفت قرآنی علامه پرداخت و ضمن آن اشاره كرد كه هانری کربن، اسلام شناس مشهور اروپایی، از سال 1337 با علامه طباطبایی مصاحبات و مذاکرات پیوسته داشته که برخی از آنها از سوی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران چاپ و منتشر شده اند.