آب و باغ در فرهنگ ایران

سومین جلسه سخنرانی گروه پژوهش های اسلام شناسی و ایران شناسی تحت عنوان «آب و باغ در فرهنگ ایران» با سخنرانی دكتر فرهاد فخار تهرانی، استاد پیش كسوت معماری ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان هنر ایران در 95/3/17 در اندیشگاه فرهنگی برگزار شد.

دكتر تهرانی در ابتدای سخنرانی خود به بیان اهمیت و نقش آب در گستره فرهنگ، باورها، اعتقادات، آداب و رسوم و سنت های ایران پرداخت و گفت ما به صورتی آشكار می توانیم نقش و اهمیت آب را در اجزای فرهنگ ایرانی در درازای تاریخ مشاهده كنیم، چنان كه عنوان آب در تعابیری چون آب و هوا، آب و خاك، بیابان (بی آبان)، آبادانی و نظایر آن دیده می شود و این خصیصه تنها مختص زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است و به عنوان نمونه در زبان انگلیسی چنین تعابیری تقریباً وجود ندارند و مثلاً برای آب و هوا اصطلاح مستقل دیگری به صورت Climate به كار می رود.

وی سپس به قداست آب در فرهنگ ایرانی اشاره كرد كه پیشینه ای چند هزار ساله دارد و برآمده از جغرافیای خشك و نیمه خشك ایران است و به همین دلیل اسامی شهرهایی كه به واسطه آب پیدا شده یا آباد شده اند، با عنوان «آباد» در سراسر جغرافیای متأثر از فرهنگ ایرانی به چشم می خورد، همچون شهرهای حیدرآباد، الله آباد و اسلام آباد در شبه قاره هند و ده ها آبادی دیگر در ایران، كه این موضوع نیز نظیر چندانی در سایر نقاط جهان ندارد.

دكتر تهرانی در ادامه صحبت های خود به موضوع باغ روی آورد و با نشان دادن تصاویر متعدد از باغ های ایرانی و سنتی، به شرح و توصیف معماری و مهندسی باغ های ایرانی و تفاوت آن با سایر باغ های دنیا و از جمله باغ های ژاپنی پرداخت و در ضمن مباحث خود از مضرات استفاده بی رویه از منابع آبی و به ویژه منابع آب های زیرزمینی سخن گفت و تجارب نسل های گذشته را در استفاده صحیح و بهینه از منابع آبی برای تغذیه و زیبا سازی باغ های ایرانی را تشریح كرد. این جلسه در خاتمه با پرسش و پاسخ برخی از حضار به پایان رسید.